του Κώστα Μαθιού*

ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΔΥΣΗ ….

Ολος ο  κόσμος ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο…. Διακοπές, αθλητικά γεγονότα, εκθέσεις, πολιτιστικές εκδηλώσεις, ψώνια, συνέδρια, σεμινάρια, γιορτές, η και μια απλή ανάγκη για αλλαγή σκηνικού, μας  «βγάζουν» απ’ τα σπίτια μας και μας οδηγούν σε ξενοδοχεία, πανδοχεία ,ξενώνες, εστιατόρια, cafes, bars….

Σ’ αυτά τα ταξίδια μακριά απ’ το σπίτι μας  επιζητούμε και  προσδοκούμε ένα διάλειμμα από την καθημερινότητα.

Η παροιμία λέει «τα ταξίδια αναζωογονούν και διευρύνουν  το πνεύμα».

Και όταν οι ταξιδιώτες επιστρέψουν  από αυτήν την «διευρυντική του νου» εμπειρία τους, οι περισσότερες διηγήσεις στον κύκλο τους θα περιστραφούν  γύρω από τις εικόνες, το περιβάλλον, το φαγητό, το ποτό, την ποιότητα και την άνεση της φιλοξενίας που εβίωσαν. Ολες αυτές οι πτυχές ενός ταξιδιού στο μεγαλύτερο ποσοστό τους  έχουν άμεση σχέση  με το ξενοδοχείο και τους χώρους του….

Ποιο είναι λοιπόν το μυστικό ενός ελκυστικού  ξενοδοχείου; Τι κάνει την ατμόσφαιρα ενός εστιατορίου θελκτική; Πώς γίνεται ένα café γοητευτικό;

Πρώτα απ’ όλα από το φιλικό και προσεκτικό service. Αμέσως μετά έρχεται το ζεστό, προσεγμένο και άνετο περιβάλλον που με κάθε λεπτομέρειά του κάνει τον φιλοξενούμενο να νοιώθει ευπρόσδεκτος «σαν στο σπίτι του»,δημιουργώντας του μια αξέχαστη ευχάριστη εμπειρία  (και όχι έναν απλό εντυπωσιασμό του με σπάταλες πολυτέλειες).

Για να το πετύχουμε αυτό, ο σωστός φωτισμός είναι ζωτικής σημασίας.

Οι οπτικές μας εντυπώσεις από ένα περιβάλλον παίζουν σημαντικό ρόλο. Σε ένα ξενοδοχείο ή εστιατόριο, όχι μόνον τα πράγματα που βλέπουμε αλλά και ο τρόπος με τον οποίον μας προβάλλονται ,συμβάλλει αποφασιστικά στην τελική εντύπωση που θα σχηματίσουμε φεύγοντας… Ευνοϊκή ή δυσμενή…..

Η κρίσιμη ώρα της ημέρας για ξενοδόχους και εστιάτορες είναι το απόγευμα μετά την δύση, όταν ο τεχνητός φωτισμός αναλαμβάνει τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην καλοπέραση και την ικανοποίηση των πελατών. Για να μην πούμε ότι πολλοί χώροι, -μπάνια, διάδρομοι ,αίθουσες συνεδρίων κλπ- απαιτούν τεχνητό φωτισμό και την ημέρα.

Ο σωστός φωτισμός σε ξενοδοχεία και σε όλους τους άλλους χώρους ενδιαίτησης ΔΕΝ είναι δαπάνη αλλά  κερδοφόρα επένδυση.

Όμως τι είναι και πώς σχεδιάζεται ο σωστός φωτισμός;

Αυτά θα εξετάσουμε συνοπτικά στην συνέχεια, ξεκινώντας με μια….απομυθοποίηση. 

φωτισμός-ξενοδοχείων
Πολυέλαιος οπτικών ινών στο bar


ΦΩΤΙΣΤΙΚΑ  ή  ΦΩΤΙΣΜΟΣ;

Ας το φωτίσουμε…

Το πιο συνηθισμένο λάθος που γίνεται στον φωτισμό  ενός χώρου, είναι η ταύτιση  φωτιστικών και φωτισμού…!

Φωτισμός και φωτιστικά είναι ….διαφορετικά πράγματα, όσο παράξενο κι αν ακούγεται….

Τα φωτιστικά είναι μία μόνον παράμετρος του φωτισμού.

Αντιθέτως ο φωτισμός είναι συνάρτηση πολλών παραμέτρων δηλ. των διαστάσεων (του μεγέθους) του χώρου, των χρωματισμών οροφής-τοίχων-δαπέδου (που απορροφούν και αντανακλούν το φως), της δραστηριότητας που ασκείται μέσα στον χώρο (με τα ζητούμενα-συνιστώμενα lux ανα δραστηριότητα), του είδους του φωτισμού (Γενικός-τοπικός-θεατρικός κλπ) , της κατεύθυνσης του φωτισμού (άμεσος-εμμεσος κλπ), της ομοιομορφίας, της χροιάς, της χρωματικής απόδοσης, της ύπαρξης φυσικού φωτισμού, κλπ. κλπ και τέλος των φωτιστικών  και της διευθέτησής τους μέσα στον χώρο.

Κατά συνέπεια, αγοράζοντας φωτιστικά στην….τύχη και με μοναδικό κριτήριο την εξωτερική εμφάνιση ή την χαμηλή τιμή, φωτισμός δεν γίνεται..! Είναι σαν να αγοράζει κανείς ρούχα χωρίς να ξέρει το….νούμερό του!

Αλλως τε, ο συνδυασμός όλων αυτών των παραμέτρων είναι και το ζητούμενο σε μια φωτομετρική μελέτη. Που τελικά οδηγεί στη υπόδειξη  των  κατάλληλων-από κάθε άποψη- φωτιστικών σωμάτων.

Σε κάθε φυσικά περίπτωση, η αισθητική, η ασφάλεια και η ποιότητα αποτελούν συνθήκες εκ των “ουκ άνευ”. Και το επώνυμο (design και κατασκευή) των φωτιστικών που θα αποδόσουν αυτούς τους φωτισμούς αποτελεί την καλλίτερη εγγύηση.

ΣΧΕΔΙΑΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΦΩΤΙΣΜΟ

Εχει παρέλθει προ πολλού η εποχή που ο τεχνητός φωτισμός χρησίμευε απλά για να μπορούμε να βλέπουμε μετά το σούρουπο.

Στην αρχή του αιώνα που διανύουμε ο τεχνητός φωτισμός -και ο σχεδιασμός του- είναι ταυτόχρονα τέχνη και επιστήμη. 

ΤΟ CONCEPT

Ο σχεδιασμός του φωτισμού ενός οποιουδήποτε χώρου(εσωτερικού ή εξωτερικού), είναι μια δημιουργική διαδικασία εξεύρεσης φωτιστικών μεθόδων και λύσεων με στόχο την ασφαλή, παραγωγική και ευχάριστη χρήση και εικόνα αυτού του χώρου.

Και απαιτεί ενδελεχή γνώση και εκμετάλλευση της σύγχρονης τεχνολογίας φωτισμού και της πληθώρας των διαθεσίμων προιόντων της. Και επειδή αυτά έχουν σχεδιασθεί για τον «άνθρωπο-παρατηρητή» απαιτεί περαιτέρω γνώση και του πως βλέπουμε και του πως αντιλαμβανόμαστε την πραγματικότητα….

Η ΣΚΟΠΙΑ

Η προσέγγιση στον σχεδιασμό του φωτισμού μπορεί να γίνει από δύο σκοπιές (αμφότερες εντελώς συμβατές) ανάλογα με το τι μας ενδιαφέρει :

α) από την σκοπία του φωτεινού περιβάλλοντος, οπου η έμφαση  δίδεται στην οπτική εικόνα του χώρου, στην εμφάνιση και  β) από την σκοπιά του οπτικού έργου, οπου η έμφαση δίδεται στην δραστηριότητα που ασκείται μέσα στον χώρο και στην οπτική επίδοση.

Ζητούμενο και στις 2 προσεγγίσεις είναι ο σωστός φωτισμός.

φωτισμός
Φωτισμός κάτω από ομπρέλες

Σε γενικές γραμμές μπορούμε να πούμε ότι «σωστός φωτισμός» σημαίνει  να συνδυάσουμε τρία πράγματα:

α) οπτική άνεση δηλ. επάρκεια που επιτρέπει απρόσκοπτη λειτουργία της όρασης από κάθε άποψη.

β) σωστή απόδοση του περιβάλλοντος δηλ. την εικόνα και “ατμόσφαιρα” που δημιουργείται από τον φωτισμό που δίνουν τα φωτιστικά

γ) αισθητική δηλ. διακοσμητική παρουσία των φωτιστικών

Τα α) και β) είναι συνάρτηση των τεχνικών χαρακτηριστικών (photometric data), των φωτιστικών που προορίζονται για ένα χώρο, σε συνδυασμό με τις διαστάσεις αυτού του χώρου, τους χρωματισμούς των τοίχων-οροφής- δαπέδου, της χρήσης αυτού του χώρου και των προδιαγραφών, (σε lux) που συνιστώνται από Διεθνείς Οργανισμούς (IES, CIE, DIN) Το γ) αφορά την εξωτερική εμφάνιση των φωτιστικών σωμάτων, το design, οπως έχει επικρατήσει να λέγεται.

Συνεπώς φωτιστικό σχήμα δεν είναι μόνο τα φωτιστικά σώματα.

Και σωστός φωτισμός στηντύχη ή με ερασιτεχνισμούς δεν μπορεί να γίνει!

Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΤΟΝ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ

Ο σχεδιασμός του φωτισμού είναι βασικά μια τεκμηριωμένη λήψη αποφάσεων

Χρειάζεται ενδελεχής φωτομετρική μελέτη από ειδικούς συμβούλους φωτισμού, που πρέπει να επικοινωνούν και να συνεργάζονται με τον Αρχιτέκτονα, τον Μηχανικό, τον Διακοσμητή και τους Χρήστες του χώρου, έτσι ώστε ο φωτισμός να «ενσωματωθεί» στον συνολικό σχεδιασμό του χώρου.

Σε γενικές γραμμές τα βήματα είναι :

Ορισμός του project, ανάλυση του χώρου, καθορισμός κριτηρίων-στόχων, σύγκριση εναλλακτικών λύσεων, πρόταση.

Πίνακες της Illuminating Engeneering Society και της Commission Internationale d’Eclairage με τους συνιστώμενους ανα δραστηριότητα φωτισμούς(lux), με συντελεστές στάθμισης, με απαιτούμενη ποιότητα φωτισμού, κλπ., δεδομένα από κατασκευαστές λαμπτήρων, φωτομετρικά δεδομένα από κατασκευαστές φωτιστικών κλπ. συνδυάζονται με τις παραμέτρους και τις ιδιαιτερότητες κάθε χώρου και μέσω computerized φωτομετρικών προγραμμάτων δίνουν σε κάθε περίπτωση την σωστή λύση.

Η μελέτη αυτή θα χρησιμεύσει σαν πυξίδα στην σωστή τελική επιλογή φωτιστικών και πρέπει να γίνει αρκετά νωρίς και πάντως πριν τις ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις.

Τέλος ακολουθεί  η εφαρμογή και η αξιολόγηση.

ΑΛΛΟ ΔΑΠΑΝΗ, ΑΛΛΟ ΚΟΣΤΟΣ

Αφιερωνουμε ξεχωριστό κομμάτι στο οικονομικό, επειδή το θέμα αυτό είναι συνήθως το πιο “αποφασιστικό”, αλλά και το πιο “παραπλανητικό”. για την τελική επιλογή. Και τούτο γιατι το κόστος ενός φωτιστικού δεν τελειώνει με τη δαπάνη αγοράς του. Εχει μέλλον… Τα φωτιστικά σαν ηλεκτρικές συσκευές απαιτούν εγκατάσταση, συντήρηση, καθαρισμούς, υφίστανται φθορές, χρειάζονται ανταλλακτικά, καταναλώνουν ρεύμα , εκλύουν θερμότητα και με δύο λόγια απαιτούν συνεχείς δαπάνες. Αυτό το κόστος είναι πολύ πιο σημαντικό απ΄τη δαπάνη αγοράς τους, και γρήγορα θα μας κάνει να μετανοιώσουμε για μια επιλογή που είχε σαν δέλεαρ την φθηνή τιμή .

φωτισμός-ξενοδοχειο
Διακριτικός εντυπωσιακός φωτισμός εστιατορίου

Θάταν πλεονασμός να τονίσουμε δια μακρών την κεφαλαιώδη σημασία του σωστού φωτισμού. Σε Αμερική και Ευρώπη αναγνωρίζεται σαν ο  σημαντικότερος, ίσως ο αποφασιστικότερος παράγων στην διαμόρφωση ενός χώρου.

Το τονίζουμε και πάλι….. Ο φωτισμός ιδίως ο επαγγελματικός- πρέπει να αντιμετωπίζεται οχι σαν ένα κονδύλι του κόστους πρώτης εγκατάστασης ή ανακαίνισης, αλλά σαν παραγωγική και κερδοφόρα επένδυση. Σαν εργαλείο του marketing…

Είναι το εργαλείο του marketing που συμβάλει αποφασιστικά στην εμπορική επιτυχία.

Ο ψυχολογικός αντίκτυπος του φωτισμού είναι ιδιαίτερα σημαντικός στην διαμόρφωση  της τελικής εντύπωσης που θα σχηματίσουν οι πελάτες σας για εσάς…

Και ο ευχαριστημένος πελάτης θα γίνει η καλύτερη ζωντανή διαφήμισή σας…

Και η εξασφάλιση της πληρότητάς σας στο μέλλον…..

Αν θα πρέπει να θυμώμαστε κάτι, είναι οτι στον φωτισμό, ουδέτερη λύση δεν υπάρχει.

Το φως θα επηρεάσει ΑΝΑΠΟΦΕΥΚΤΑ τον κάθε περιβάλλοντα χώρο. Είτε το θέλουμε, είτε όχι. Θετικά ή αρνητικά….

Είναι ο καταλύτης του χώρου. Προς το καλύτερο ή προς το χειρότερο…..

Και αξίζει τον κόπο να επιδιώξουμε το πρώτο…!

(*) Κώστας Μαθιός: Σύμβουλος Φωτισμού του Lucarte

Άρθρο από το αδελφό website : www.hoteldesign.gr