Υπάρχουν τέσσερις κύριοι τύποι κόκκων καφέ που είναι οι Arabica (Coffee arabica), Robusta (Coffee caniphora), Liberica (Coffee liberica) και Excelsa (Coffee liberica var. Dewevrei).
Γνωρίζουμε όμως τις διαφοροποιήσεις ανάμεσα σε αυτές τις ποικιλίες;

arabica

Η ποικιλία Arabica είναι το πιο κοινό και σίγουρα το πιο δημοφιλές είδος καφέ παγκοσμίως. Αυτό συμβαίνει επειδή στην πραγματικότητα έχει μια πιο γλυκιά, πιο διακριτική γεύση και ο ίδιος ο καφές τείνει να είναι λιγότερο όξινος. Οι κόκκοι Arabica καλλιεργούνται σε περιοχές με μεγάλα υψόμετρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, ιδιαίτερα σε περιοχές με άφθονες βροχοπτώσεις. Η Βραζιλία, γνωστή για το καταπράσινο τροπικό δάσος της, είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας κόκκων Arabica στον κόσμο. Τα ίδια τα φυτά είναι αρκετά ευαίσθητα, απαιτούν αρκετό κλάδεμα και προσοχή όσον αφορά τους περιβαλλοντικούς παράγοντες. Το είδος αυτό είναι ιδιαίτερα επιρρεπές σε «ασθένειες», επομένως η καλλιέργεια σε μεγάλες ποσότητες είναι μια πρόκληση για τους παραγωγούς αλλά και τους εμπόρους. Αυτό αυξάνει σημαντικά το κόστος του κόκκου στην παγκόσμια αγορά, αλλά πολλοί καταναλωτές καφέ σε όλο τον κόσμο είναι πρόθυμοι να πληρώσουν τη διαφορά λόγω της υψηλής ποιότητας. Η παραγωγή των arabica στον κόσμο αντιπροσωπεύει περίπου το 60% της παγκόσμιας παραγωγής. Οι κόκκοι Arabica είναι γεμάτοι άρωμα και γεύση. Αυτά τα «φασόλια» ονομάζονται Arabica λόγω της δημοτικότητας, που είχαν στην Αραβία τον 7ο αιώνα. Πλέον, η ποικιλία arabica αποκτά διαφορετική γεύση ανάλογα με το πού καλλιεργείται. Για παράδειγμα, οι κόκκοι που καλλιεργούνται στην Αιθιοπία θα έχουν πιο λουλουδάτη γεύση, ενώ στην Ινδονησία θα έχουν πιο γήινη. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ποιότητα του κόκκου Arabica μειώνεται όταν σερβίρεται κρύος ο καφές ή με κρέμα. Ιδανικά πρέπει να σερβίρεται ζεστός και παρασκευασμένος με την τεχνική του pour-over ή drip coffee.

robusta

Όσον αφορά την παγκόσμια παραγωγή, οι κόκκοι καφέ Robusta είναι δεύτεροι στη λίστα και οι πιο δημοφιλείς στην Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική. Η ποικιλία αυτή είναι γνωστή για το δυνατό, και συχνά σκληρό, γευστικό της προφίλ. Οι καφέδες Robusta έχουν εξαιρετικά υψηλά επίπεδα καφεΐνης, γεγονός που κάνει το φυτό αυτό πολύ πιο ανθεκτικό από το είδος Arabica. Αυτό συμβαίνει επειδή η καφεΐνη δρα ως φυσικό εντομοαπωθητικό, εξαλείφοντας μια σημαντική απειλή για το δέντρο. Το είδος του καφέ caniphora είναι επίσης ιδιαίτερα ανεκτικό στο περιβάλλον του, επομένως μπορεί να καλλιεργηθεί σε οποιοδήποτε υψόμετρο και κλίμα. Επίσης, απαιτεί ένα ιδιαίτερα ζεστό κλίμα όπου οι βροχοπτώσεις είναι συχνές. Οι κόκκοι καφέ Robusta είναι ο δεύτερος πιο παραγόμενος κόκκος στον κόσμο, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 40% της παγκόσμιας παραγωγής. Το όνομα Robusta προέρχεται από το γεγονός ότι το φασόλι έχει ανοσία σε μια ποικιλία διαφορετικών ασθενειών και είναι πολύ ανθεκτικό.
Για μια ολοκληρωμένη γευστική εμπειρία, ο καφές Robusta πρέπει να απολαμβάνεται καλύτερα στο πίσω μέρος του ουρανίσκου, όπου οι πικρές νότες είναι πιο εμφανείς, γεγονός, που του δίνει ένα πιο βαρύ σώμα. Οι κόκκοι Robusta υψηλότερης ποιότητας έχουν λεία υφή, χαμηλή οξύτητα και συχνά παρουσιάζουν νότες σοκολάτας, που συνδέονται με το γευστικό τους προφίλ. Έχετε κατά νου ότι πρόκειται για τον ιδανικό καφέ για τους λάτρεις της κρέμας και της ζάχαρης! Μια καλής ποιότητας Robusta δεν θα χάσει τη γεύση του όταν προστεθεί γάλα ή ζάχαρη.

liberica

Οι κόκκοι καφέ Liberica είναι μια σπάνια απόλαυση. Καλλιεργούνται σε πολύ συγκεκριμένα περιβάλλοντα με συγκεκριμένο κλίμα με την παραγωγή να είναι πολύ σπάνια, ώστε οι αγρότες να αυξήσουν τις δραστηριότητές τους, για να ικανοποιήσουν την παγκόσμια αγορά. Όσοι έχουν δοκιμάσει τον καφέ αυτό, παρομοιάζουν το άρωμα του με φρούτα και λουλούδια, και περιγράφουν τη γεύση του ως «ξυλώδη» και γήινη. Υπήρξε μια εποχή που ο καφές Liberica ήταν απίστευτα δημοφιλής. Κοντά στα τέλη του 19ου αιώνα, μια ασθένεια των φυτών -που τώρα είναι γνωστή ως «σκουριά του καφέ»- είχε εμφανιστεί σε πάνω από το 90% του παγκόσμιου αποθέματος Arabica. Επειδή ο καφές ήταν ένα τόσο τεράστιο εμπόρευμα, ακόμη και σε εκείνο το χρονικό σημείο, οι αγρότες και οι κυβερνητικοί φορείς ξεκίνησαν να βρουν τα καταλληλότερα υποκατάστατα. Οι Φιλιπ- πίνες ήταν οι πρώτες που συγκέντρωσαν και πούλησαν το φυτό Liberica και ως ο μοναδικός προμηθευτής, είδαν την οικονομία τους να αναπτύσσεται τρομερά. Σε αυτό το χρονικό σημείο, οι Φιλιππίνες ήταν ένα έδαφος των ΗΠΑ, αλλά καθώς η οικονομία τους μεγάλωνε, το έθνος διακήρυξε την ανεξαρτησία του. Ως αποτέλεσμα, οι ΗΠΑ επέβαλαν απότομες οικονομικές κυρώσεις και διέκοψαν τον εφοδιασμό στη χώρα. Αυτό οδήγησε τελικά στην πτώση του εμπορίου των κόκκων Liberica στην παγκόσμια αγορά, καθώς κανένα άλλο έθνος δεν μπόρεσε ποτέ να επιταχύνει και να ανταποκριθεί στην παραγωγή. Μόλις το 1995, η Liberica εμφανίστηκε ξανά στον κόσμο του καφέ. Οι οικολόγοι διέσωσαν τα τελευταία φυτά που είχαν απομείνει, μεταφυτεύοντάς τα σε περιοχές καλλιέργειας των Φιλιππίνων, που ήταν πιο κατάλληλες για να ευδοκιμήσει η Liberica. Οι κόκκοι Liberica είναι μερικοί από τους πιο πικρούς κόκκους καφέ με πολύ έντονη γεύση και καλλιεργούνται, ακόμη και σήμερα, κυρίως στις Φιλιππίνες. Πρόκειται για έναν πολύ δυνατό καφέ και συνηθίζεται να σερβίρεται με ζάχαρη για να απαλύνει λίγο τη γεύση.

exelsa

Η Excelsa είναι τεχνικά μέλος της οικογένειας Liberica, αλλά καθώς το είδος της διαφοροποιείται αρκετά, ορισμένα μέλη της κοινότητας του καφέ εξακολουθούν να το θεωρούν ξεχωριστό είδος. Η Excelsa καλλιεργείται κυρίως στη Νοτιοανατολική Ασία και αντιπροσωπεύει μόνο ένα μικρό κομμάτι της παγκόσμιας παραγωγής καφέ, της τάξεως του 7%. Προσφέρει έναν περίεργο συνδυασμό ανοιχτόχρωμων και σκούρων γεύσεων καβουρδίσματος και συχνά χρησιμοποιείται σε μείγματα για να δωθεί ώθηση στη γεύση του καφέ.

Άρθρο από το τεύχος “ΧΕΙΜΩΝΑΣ 2022-2023” του
CABARE – Cafe Bar Restaurant Magazine,
Περιοδικό για τον επαγγελματία της Καφεστίασης.
Πατήστε εδώ για να το διαβάσετε δωρεάν:
cabare.gr/food-drink-trends/cabare-magazine-winter2022